Ocena ryzyka zawodowego polega na dokładnym sprawdzeniu, co w miejscu pracy może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom. Stanowi ona ważny mechanizm służący bezpieczeństwu. Pomaga obniżyć prawdopodobieństwo występowania wypadków i chorób zawodowych w firmie.
Ryzyko zawodowe
To prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z pracą, które mogą powodować wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych.
Na czym polega ocena ryzyka zawodowego?
Aby przeprowadzić ocenę należy rozpoznać zagrożenia występujące na danym stanowisku pracy oraz ich konsekwencje dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz określić prawdopodobieństwo wystąpienia tych zdarzeń. Innymi słowy ocena ryzyka to określenie zagrożeń oraz związanego z nimi ryzyka.
Jaki jest cel przeprowadzania oceny?
Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest przeciwdziałanie zagrożeniom i zapewnienie możliwie najlepszej ochrony zdrowia i życia pracowników.
Posiłkując się przygotowaną dla danego stanowiska pracy oceną ryzyka zawodowego można zweryfikować, czy zostały zastosowane wystarczające środki ograniczające zagrożenia. A jeśli tak się nie stało, można zlecić ich zastosowanie.
Obowiązek pracodawcy
Zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie pracy (art. 226) w gestii pracodawcy leży ocena oraz dokumentacja ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz stosowanie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko. Pracodawca powinien również poinformować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, a także o sposobach ochrony przed zagrożeniami.
Pracodawca może przygotować ocenę ryzyka zawodowego samodzielnie, stosując się do wytycznych oraz norm. Może też skorzystać z pomocy doświadczonej firmy prowadzącej szkolenia z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy i przygotowującej dokumentację BHP, takiej jak BHP Dorada.
Jak przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego?
Zgromadź informacje
Zbierz jak najwięcej informacji na temat stanowiska pracy, wykorzystywanych narzędzi i materiałów oraz wykonywanych na danym stanowisku czynności. Uwzględnij wszystkie czynniki niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe. Jakie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej są stosowane. Czy na danym stanowisku doszło do wypadku przy pracy. Zapytaj pracownika o uwagi i sugestie związane z pracą na tym stanowisku.
Określ zagrożenia
Jakie zagrożenia występują na danym stanowisku pracy (np. śliskie powierzchnie, praca na wysokości, hałas, ruchome części maszyn, ostre krawędzie, substancje chemiczne, drgania, gorące lub zimne powierzchnie).
Oszacuj ryzyko
Skorzystaj z prostej metody oceny ryzyka według normy PN-N-18002. W zależności od tego, jak duże jest prawdopodobieństwo wystąpienia wypadków i chorób i jak poważne są następstwa – ryzyko może być małe, średnie lub duże.
Małe i średnie uznawane jest za dopuszczalne. Duże ryzyko uznaje się za niedopuszczalne (pracownicy nie mogą pracować w warunkach takiego ryzyka). Wymaga ono natychmiastowych działań.
Określ działania zapobiegawcze
Możliwość całkowitego usunięcia zagrożenia jest priorytetem. Zacznij od zagrożeń, których ryzyko wystąpienia jest największe.
Sporządź dokumentację
Zapisz wyniki oceny, pamiętając o szczegółowych informacjach na temat stanowiska pracy, występujących zagrożeniach i oszacowanym dla każdego z nich poziomie ryzyka. Zapisz także planowane działania zapobiegawcze.
Na zakończenie
Brak lub nieprawidłowe przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego może być przyczyną wypadków przy pracy i chorób zawodowych, których skutki dotykają zarówno poszkodowanych jak i ich rodziny. Dotykają również pracodawców, którzy ponoszą konsekwencje – szczególnie finansowe.
Dlatego też warto traktować ocenę ryzyka zawodowego jako wymagane prawem działanie zapobiegawcze, które ogranicza występowanie wypadków i chorób zawodowych, a nie czystą formalność.
Eliminowanie zagrożeń, ograniczanie ryzyka i lepsza organizacja pracy przynoszą korzyści zarówno pracownikom, jak i firmie.