Gdyby zapytać statystycznego Kowalskiego, przeciętnego użytkownika aplikacji webowych, aplikacji mobilnych, czego najbardziej od nich oczekuje, to pewnie by odpowiedział, że chce, by działały tak jak lubi. Czyli odwołałby się do swoich doświadczeń użytkownika.
Z pewnością mógłby dodać, że chce by aplikacja była nieco lepsza od tych, które już zna, których aktualnie używa. Chciałby, by wydawała się jeszcze bardziej prosta, intuicyjna, niezawodna, bezpieczna. I koniec końców, zapewne chciałby, by była atrakcyjna wizualnie i przyjemna w obsłudze. Stosunek emocjonalny do niej jest tutaj słowem kluczowym. Zapewne chcesz wiedzieć, dlaczego?
No więc, współczesny rynek jest rynkiem zorientowanym wokół doświadczenia użytkownika, potrzeb użytkownika, ergonomii, użyteczności, satysfakcji, emocji, jakie budzą aplikacje. Cena (choć nadal ważna), technologiczne innowacje (choć wciąż istotne) straciły na swojej wartości.
Producenci oprogramowania, produktów cyfrowych są w trudnym położeniu, ale nie beznadziejnym. Wprawdzie muszą konkurować na bardzo wymagającym rynku, ale mają także do dyspozycji cały korpus wiedzy, wzorców, badań, testów z bardzo prężnie rozwijającej się dziedziny - User Experience.
Dlaczego doświadczenie użytkownika, User Experience (UX) jest ważne?
User Experience, co to jest - zapewne się zastanawiacie. Czym jest UX? O UX (bo tak się skraca tę nazwę) zaczęto mówić już z początkiem lat dziewięćdziesiątych. Na znaczeniu, popularności termin ten nabrał dekadę później, a gdy minęły trzy dekady stał się po prostu czymś już niemal tak oczywistym jak wykorzystanie social mediów w biznesie.
UX swoje źródło ma w dyscyplinie akademickiej Human Computer Interaction (HCI), która zajmuje się badaniem, projektowaniem, optymalizowaniem reakcji, interakcji człowieka z szeroko rozumianymi urządzeniami digitalnymi. Wbrew temu, co można myśleć, HCI ma prawie pół wieku. Nie jest więc dziedziną młodą.
User Experience korzysta z wielu dyscyplin naukowych. Jest mocno zakorzeniona w psychologii, designie, ergonomii, wzornictwie przemysłowymi, grafice użytkowej, metodach i technikach badawczych nauk społecznych.
Powstała po to, by nasze interakcje, doświadczenia z urządzeniami, aplikacjami były jak najbardziej zbieżne z naszymi oczekiwaniami, możliwościami naszych umysłów, sposobami percypowania i przetwarzania informacji. A mówiąc nieco mniej uczonym językiem, by korzystało się nam z aplikacji w sposób przyjemny i bezpieczny. Powinniśmy czuć, że działają one w sposób prosty, nie wymagający od nas nauki, nie stawiający nam oporu.
Nasza uwaga, energia psychiczna, pamięć w trakcie użytkowania na przykład aplikacji mobilnej powinna być skupiona na zadaniu. Na osiągnięciu celu, nie na rozwiązywaniu zagadki sposobu działania aplikacji.
Istotność, waga, korzyści płynące z User Experience wyrażają się w satysfakcji użytkownika, jego przywiązaniu do produktu, jego spontanicznej chęci jego polecania. User Experience jest najważniejszym sposobem konkurowania.
Innowacje, nowe funkcjonalności, nieodkryte nisze rynkowe, zaspokajanie niezaspokojonych jeszcze potrzeb tracą na znaczeniu. Zaangażowanie użytkownika, zaoferowanie mu wartości, spełnienie jego oczekiwań jest dziś celem badaczy UX, projektantów UX oraz projektantów UI. Warunkiem koniecznym do korzystania z produktu jest zaoferowanie pozytywnych doświadczeń.
Czym różni się UX design od UI designu?
By aplikacja webowa lub mobilna mogła być dostępna, przydatna dla użytkownika musi posiadać interfejs. Osobą odpowiedzialną za jego stworzenie jest UI designer (User Interface designer), czyli projektant interfejsów.
Interfejs, umożliwiający komunikację między oprogramowaniem a użytkownikiem, obejmuje wszystkie elementy wizualne. To, jak aplikacja wygląda w sensie kolorystycznym, w sensie dominujących form, estetyk, układów elementów, wizualnych hierarchii jest wynikiem pracy UI designera.
Projektant interfejsów ściśle współpracuje z UX designerem, z badaczami UX, z programistami (w szczególności z frontend developerami) oraz pozostałymi interesariuszami.
User Experience Design, którym zajmują się UX designerzy, nie jest odpowiedzialny za efekt wizualny. Nie tworzy komunikatów wizualnych, ale odpowiada za ich jak największą użyteczność, intuicyjność, adekwatność do potrzeb, prostotę, konwencjonalność (w pozytywnym tego słowa znaczeniu).
UX Design jest pojęciem, zakresem prac o wiele szerszym od wchodzącego w jego skład UI designu. UI Designer jest w swojej pracy, kompetencjach, cechach bliższy artyście. Z kolei UX designer jest bliższy badaczowi.
W obu jednak wariantach mamy na myśli zawody multidyscyplinarne, w których korzysta się z wiedzy oraz narzędzi z różnych dziedzin.
W popularnych zestawieniach, porównaniach UI Design jest kojarzony z estetyką, kreatywnością i empatią, podczas gdy UX design jest bliższy badaniom, analizie, pasji optymalizowania. Można powiedzieć, że UX designer kocha poprawiać, to, co UI designer kocha kreować.
Audyty UX
W ramach usług, prac, działań User Experience (UX) bardzo popularne są także audyty stron internetowych, sklepów internetowych, aplikacji mobilnych. Ich celem, w najbardziej ogólnym sensie, jest wyłapanie błędów, niedociągnięć, problemów, które sprawiają, że użytkownicy danego produktu nie odczuwają satysfakcji. Wadliwa może być np. architektura informacji.
Audyt UX jest usługą wielowymiarową, korzystającą z licznych metod, technik, narzędzi. Użyteczność aplikacji mobilnej, webowej, sklepu internetowego może być diagnozowana za pomocą analizy eksperckiej (z pomocą różnych heurystyk) lub poprzez badania reakcji, odczuć, emocji, opinii użytkowników.
Najczęściej audyty są przeprowadzane za pomocą metod jakościowych, które pozwalają odpowiedzieć na pytanie "dlaczego”, a nie tylko “jak często” pojawia się problem. W tym sensie audyty UX stanowią świetne uzupełnienie analiz danych ilościowych.