Prokuratorskie zarzuty za remonty dróg. Znamy stanowisko wójta gminy Tarnów

 - Na tym polegało to przekroczenie uprawnień, że wykorzystano środki publiczne na cele inwestycyjne, przy czym nieruchomości nie należały do gminy, ani gmina nie miała do nich tytułu prawnego. Łącznie na ten cel przeznaczono około 430 tysięcy złotych środków z gminy Tarnów - mówi Mieczysław Sienicki, rzecznik Prokuratury Okręgowej w Tarnowie. 

Prokuratorskie śledztwo i zarzuty są efektem ostatniej kontroli, którą Regionalna Izba Obrachunkowa przeprowadziła w urzędzie gminy Tarnów. Z kolei wójt Grzegorz Kozioł (zgoda na publikację pełnego nazwiska i wizerunku) wyjaśnia, że te inwestycje były - zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym - zaspakajaniem zbiorowych potrzeb mieszkańców. 

 - Pod względem etycznym, moralnym jak i pod względem prawnym uważam, że jestem niewinny. Prawo nie zabrania wykonywania dróg na nie swoim terenie, nie zabrania wykonywania dróg na terenie prywatnym. Wszystkie drogi, które są realizowane w gminie są to drogi ogólnodostępne, nie ma zagrożenia, ze ktoś tę drogę zablokuje, wszyscy mogą tu w sposób nieograniczony wjechać. Drogi, które budowaliśmy traktowaliśmy je jako drogi gminne, są one w zarządzie gminy – wyjaśnia Grzegorz Kozioł, wójt gminy Tarnów.

Wójt gminy Tarnów złożył już wyjaśnienia w prokuratorze. Mieszkańcy Woli Rzędzińskiej zapytani o sprawę odpowiadają:

 - Taka sytuacja w ogóle nie powinna mieć miejsca. Wójt nam pomógł i od tego jest taka osoba, która zarządza gminą, żeby pomagać swoim mieszkańcom - mówi jedna z mieszkanek Woli Rzędzińskiej. 

 - Moim zdaniem niesłuszne są zapatrywania prokuratury na niezgodność z prawem. Ta droga służy wszystkim mieszkańcom. Tu są osoby niepełnosprawne. Przedtem droga była z dziurami, trudno, żeby karetka dojechała, ludzie chodzili po błocie, a teraz i poczta, i karetka, i straż, i wszyscy korzystają z tych dróg dojadą do celu. Od wielu lat ludzie chcieli, żeby pomóc zrealizować im tę drogę. Ponieśli duże koszty na zrobienie podbudowy pod drogę i prosili gminę, żeby pomogła im, więc gmina wykonała nakładkę asfaltową - tłumaczy Mieczysław Nytko, sołtys Woli Rzędzińskiej. 

 - Ta droga jest nam bardzo potrzebna. Ja jestem mamą dwójki niepełnosprawnych synków. Jeden z nich nie chodzi, oboje są niewidomi, więc takie watrunki by swobodnie się przemieszczać są nam bardzo potrzebne, a droga wcześniej wyglądała fatalnie. Miała pełno dziur, była nierówna i ciężko było się po niej bezpiecznie poruszać. Stąd wszyscy mieszkańcy, bo nie tylko moja rodzina, ale wszyscy sąsiedzi stwierdzili, że zwrócimy się o pomoc do gminy, żeby pomogła nam sfinansować tę drogę i wójt się na to zgodził - wyjaśnia mieszkanka Woli Rzędzińskiej.

Gmina Tarnów – jak wyjaśnia wójt – remonty dróg wykonywała w kolejności od tych, przy których było najwięcej domów, brano pod uwagę też to czy przy danej drodze są osoby niepełnosprawne, starsze i samotne. Samorządowiec broni się, że przy prowadzeniu inwestycji przygotowano odpowiednio wszystkie procedury dokumentacyjne i budowlane, remonty miały być prowadzone w ramach przetargów, które miały wygrywać firmy o najkorzystniejszej, najniższej cenie.  - Do tej pory nie mieliśmy żadnych zgłoszeń żadnych nieprawidłowości. Mieszkańcy budowanie dróg odbierali jako pozytyw, sami współfinansowali to w 50 %, nie zaistniał tu żaden negatywny czynnik społeczny, nie było podczas wykonywania żadnej szkody, wszyscy byli zadowoleni, nie było protestów - podnosi wójt Grzegorz Kozioł. 

Kontrola RIO, w trakcie której wykryto nieprawidłowości została przeprowadzona w latach 2021-2022.  - Ja do kontroli pod względem etycznym i moralnym mam zastrzeżenia, nie zgadzam się z nią. Uważam, że kontrola, wykazując nieprawidłowość de facto pozbawiła możliwości wykonywania tychże dróg. Co prawda, pod względem prawnym wskazano, że jest możliwość wykonania drogi na terenie prywatnym, ale przez zagmatwania prawne, poprzez stosunki własnościowe jest to praktycznie nie do zrealizowania - dodaje wójt gminy Tarnów. 

To problem ogólnopolski. Wiele inwestycji w obawie przed tego typu zarzutami nie jest realizowane. Być może w przyszłości się to zmieni, bo sprawą zajął się prezydent RP Andrzej Duda, który 15 maja br. złożył w Sejmie projekt ustawy, na mocy której wszystkie drogi z nieunormowanym stanem prawnym przechodziłyby z mocy prawa na rzecz gminy. 

---

Oświadczenie Wójta Gminy Tarnów

Do zadań własnych gminy – zgodnie z ustawą o samorządzie – należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb mieszkańców. Dotyczy to w szczególności budowy dróg, ulic, placów i mostów. Gmina Tarnów – jak wiele innych gmin w Polsce – te zadania realizuje.

Budowane w gminie Tarnów drogi, do których realizacji zastrzeżenia podczas kontroli wyraziła Regionalna Izba Obrachunkowa, były ogólnodostępne i traktowane jak drogi gminne. Były w zarządzie gminy i były przez samorząd utrzymywane. Miały ważne znaczenie komunikacyjne. Znajdowały się w terenie zurbanizowanym, gęsto zabudowanym. Były szczególnie ważne również z tego względu, że mieszkają przy nich osoby starsze i niepełnosprawne, wymagające stałej opieki medycznej i wizyt lekarza w miejscu zamieszkania, poruszające się na wózkach inwalidzkich oraz niewidome dzieci. Drogi te przed remontem były w bardzo złym stanie technicznym, zagrażającym bezpieczeństwu użytkowników. Bieżąca poprawa nawierzchni była już niewystarczająca. Po okresie zimowym lub obfitych opadach deszczu drogi te były praktycznie nieprzejezdne.

Mieszkańcy oraz przedstawiciele środowiska lokalnego wielokrotnie zwracali się o skuteczną poprawę sytuacji poprzez wykonanie trwałej nawierzchni. Deklarowali ze swej strony udział finansowy w wykonaniu na własny koszt konstrukcji drogi, co stanowiło połowę kosztów całych inwestycji. Mieszkańcy wyrażali ponadto wolę przekazania terenów zajętych pod drogi, powierzając gminie zarządzanie i administrowanie.

Pragnę zaznaczyć, że zlecanie wykonywania na terenie gminy Tarnów nakładek asfaltowych odbywa się na podstawie ustawy – prawo zamówień publicznych po uprzednim zabezpieczeniu w uchwale budżetowej środków finansowych na ten cel. Jest procesem w pełni transparentnym, przejrzystym, uwzględniającym potrzeby mieszkańców. Wnioski i prośby w sprawie wyremontowania konkretnych dróg zgłaszane są bezpośrednio przez zainteresowanych, najczęściej podczas zebrań sołeckich, jak również indywidualnie i zbiorowo, w formie ustnej lub pisemnej, a ponadto za pośrednictwem sołtysów lub radnych. Zasady te są znane mieszkańcom i powszechnie od lat aprobowane.

Żaden mieszkaniec nie wyrażał niezadowolenia z wykonania tych dróg, a wręcz przeciwnie – wyrażano zadowolenie z poprawy stanu dróg, które po wykonaniu nakładki asfaltowej umożliwiają również sprawny dojazd karetki pogotowia, straży pożarnej i innych służb ratowniczych w razie potrzeby. Na żadnym etapie nie wystąpiła szkoda społeczna.

Po stwierdzeniu nieprawidłowości przez RIO co do sposobu realizacji inwestycji drogowych na gruntach o nieuregulowanym stanie prawnym, których gmina nie była właścicielem, Urząd Gminy zastosował się do wszystkich zaleceń. Inwestycje drogowe są wykonywane wyłącznie na gruntach stanowiących własność gminy.

Warto podkreślić, że budowa dróg dojazdowych na gruntach o nieuregulowanym stanie prawnym jest problemem ogólnopolskim, nierozwiązywalnym na poziomie gmin. Nadzieją na rozwiązanie problemu jest zgłoszony do Sejmu przez prezydenta Andrzeja Dudę projekt ustawy regulującej własność niektórych dróg ogólnodostępnych. Zakłada ułatwienie nabywania przez gminy terenów zajętych pod drogi, które nie zostały zaliczone do kategorii dróg publicznych, a są jednak ogólnodostępne.

Wójt Gminy Tarnów
Grzegorz Kozioł